|
|
Hoe kon het zover komen?
Half maart vond een staatsgreep plaats waardoor de zittende president Amadou Toumani Touré (ATT) het veld moest ruimen. In februari waren de Toearegrebellen vanuit Libië via Algerije al het noorden van Mali binnengevallen; ze ondervonden weinig weerstand van het Malinese leger, want dat was slecht georganiseerd en slecht bevoorraad. Hierdoor en door de nasleep van de staatgreep konden de rebellen in recordtijd de rest van het noorden veroveren en riepen zij een onafhankelijke staat uit, genaamd Azawad. Azawad beslaat ongeveer 2/3 deel van Mali; een gebied zo groot als 22 x Nederland. |
Al eeuwenlang trekken ze met hun vee, hun
kamelen en handelskaravanen door dit gebied zonder zich aan grenzen te hoeven houden.
Ze hebben altijd graag meer autonomie willen hebben.
Tussen 1963 en 2009 waren er 3 opstanden voor
meer autonomie en iedere keer werd er onderhandeld en beloofde de Malinese
regering meer te investeren in de ontwikkeling van het noorden; niet alleen in
het belang van de Toearegs, maar ook voor de Sonrai, Peul en Moren, die in het
gebied wonen.
Maar het bleef meestal bij beloftes en werd er
weinig gedaan aan de ontwikkeling van wegen, onderwijs, gezondheidszorg, drinkwatervoorziening
en werkgelegenheid. Dat leidde tot extreme armoede en langzaamaan liepen de
frustraties dan steeds weer op. Men voelt zich door de overheid genegeerd en aan
hun lot overgelaten.
Nadat er ontvoeringen waren geweest in Niger en
Mali werd het noorden van Mali tot onveilig gebied verklaard. Dat gaf de doodsteek
aan het toerisme; het inkomen van heel veel mensen, die een aantal maanden per
jaar met dat toerisme hun brood verdienden, viel weg.
Rebellen Groeperingen
In de jaren 1970 vertrokken honderden jongeren
richting Libië ( toen een welvarend land) om er werk te zoeken. Daar werd hen
een goed betaalde baan aangeboden in het leger van Khadaffi; met dat salaris
konden zij hun familie in Mali onderhouden.Maar na de val van Khadaffi kregen deze
huurlingen geen geld meer en vertrokken zij richting Mali; onderweg plunderden
ze allerlei wapendepots en kwamen ze goed bewapend Mali binnen.
Er zijn twee belangrijke rebellengroeperingen
met verschillende doelstellingen:
De MNLA (Mouvement National de Liberation
de l’Azawad) is een toeareggroepering; het is een samengaan van de MNA, een
groep jonge intellectuelen en politieke activisten, de ATNM (Alliance Touareg
Niger Mali) en de oude garde die onder Khadaffi heeft gediend. Zij vinden dat de regering hen in de afgelopen
jaren behoorlijk in de steek heeft gelaten; dat corruptie, omkoping,
vriendjespolitiek en zakkenvullerij bij de regering en de ambtenaren ervoor
gezorgd hebben dat het noorden van Mali niet tot ontwikkeling is gekomen.
Daarom wil de MNLA zelf het heft in handen nemen
en zich van Mali afscheiden om hun eigen, onafhankelijke staat AZAWAD te ontwikkelen. Zij wijzen elke vorm van religieuze
onverdraagzaamheid af en zeggen dat "een radicale islam zich niet verdraagt met
de toeareg cultuur.
Dat is anders bij ANSAR DINE (betekent
"verdediger van de islam”).
Deze groepering heeft behalve Malinezen ook
Noordafrikanen en andere nationaliteiten in zijn gelederen. Het is een radicale
moslimgroepering, die niet specifiek een aparte Toeareg Staat wil, maar heel
Mali tot een islamitische staat wil maken, waar de sharia (islamitisch recht)
wordt ingevoerd. De sharia heeft deze groep al ingevoerd in
Timboektoe en dat betekent dat de vrouwen een sluier moeten dragen, dat zij
niet meer naar de markt mogen gaan zonder hun man, dat meisjes niet meer naar
school mogen gaan en dat radio, t.v., muziek, voetbal, film, roken zijn verboden.
Dat is niet wat de Malinezen willen. Zij zijn
als gelovige moslims opgevoed, maar ze zijn tegelijkertijd heel verdraagzaam.
Ze zijn gewend aan verscheidenheid; aan diverse stammen met hun eigen taal en hun eigen kleding, aan vrouwen zonder sluier en aan het hebben van
vrijheid – dat willen zij zeker niet verliezen.
Van beide groeperingen wordt gezegd dat ze
banden hebben met Al Qaida/AQMI en daar ook hun geld en wapens van krijgen; de
MNLA ontkent dit.
In diverse media zijn er toch de nodige vragen
over de oorzaak van deze crisis. De Arabische Lente en de val van Khadaffi
hebben er zeker mee te maken; de drugshandel en transport van Soedan naar de
Sahara waarschijnlijk ook.
Sommigen denken aan een oliecomplot. In het
noorden van Mali is een enorm olieveld ontdekt en Frankrijk of Amerika zou dit
gebied in handen willen krijgen en daarom de rebellen steunen. En er is een
uraniumveld gevonden.